22
Kicheeng' ꞉buunikaab Yēēsu wōlēē makunamta
(Mataayo 26:1-5; Māārkō 14:1-2)
1 Kikiikuriik ꞉Saakweetaab mukaatiin chēē mākuutunootiin. Saakwaani ku *Saakweetaab Keeytaayeet. Chuy. 12:15-20 2 Kimii ꞉mbo kibkōrōs chēē wōōyēch āk kāānēētikaab kiruutēk kuchēēng'ē wōlēē makunamta Yēēsu /subokeebakach. Nteenee kinyōkōriitu kuuyu ki chaang' ꞉biiko yooto. Māārkō 11:18; Luuka 19:47-48
Kiinēm keey ꞉Yuuta kuchaamta Yēēsu
(Mataayo 26:14-16; Māārkō 14:10-11)
3 Yooto, kutamar ꞉Kibrōkōsyoontēēt Yuuta Iskaryoot nyoo ki akeenke ām rubiichoo ki taman āk āyēēng'. Luuka 4:13; 10:18; 22:31, 53; Yoowa. 12:4 4 Kiwo ꞉Yuuta wōlēē kimii ꞉mbo kibkōrōs chēē wōōyēch ākoo biiko alak chēē ki wōōyēch chēē kiriibē Kōōtaab Yēyiin. Kiwokusat wōlēē +/makeenamta Yēēsu. 5 King'ērēkyi ꞉bichoo Yuuta ānkuchāmchiin kule mākōōkoochi ꞉icheek beesaanik, yoo kayey kuu nyooto. 6 Kucham ꞉Yuuta ng'aleechaa ankucheeng' bārooyinto nyēē /kiimuuchē /keenamee Yēēsu kumākāsē ꞉biiko.
/Kikeeyeyta kiyēē /kyoomē ām Saakweetaab Keeytaayeet
(Mataayo 26:17-19; Māārkō 14:12-16)
7 Nyēē mā tyaa, kuyit ꞉bēsyēēt nyēē /kēēyēēnyēē mēēnkitaab kōrōsēēkaab Saakweetaab mukaatiin chēē mākuutunootiin. Chuy. 12:6
8 Kumwoochi ꞉Yēēsu Bētērō ākoo Yoowaana kule, “Bōōyēytoowēēch saakweet kyaam.” 9 Kuteebee ꞉icheek Yēēsu kule, “Imāchē bokeeyeytee ānō?” 10 Kukētyi ꞉Yēēsu kule, “Obe, nto yoo kōōwut Yēērusālēēm, +mōōtuuyēē chiito ake nyēē boontoonu tērēētaab bēēko. Orub chiichoo ākoy kōōto nyēē kēēwut. 11 Ōmwoochi chiitaab kayta kule, ‘Māchē ꞉Mokoryoontēēt kisēēnkēētaab tāyēēk nyēē sukwaamee *Saakweetaab Keeytaayeet āk rubiikyii.’ 12 Mākōōboorwook kisēēnkēēt nyēē wōō nyēē mii nyiin barak nyēē boonto tukuuk tukul. Yooto, oyeyte āmiik.”
13 Kiba ꞉rubiichoo āyēēnku ānkubokunyōōr kiy ake tukul kuu wōloo kimwooytoochinē ꞉Yēēsu. Nto mii yoo, kuyeyta āmiik.
Āmiikaab lētuut
14 Yu kāākuchōbākoy kiy ake tukul, kuchōōnto keey ꞉Yēēsu *lēbkēēyik ānkwoomiis. Luuka 6:13 15 Kumwoochi ꞉Yēēsu lēbkēēyichoo kule, “Kyaamachaanu kule kyaam tukul āmiichu bo Keeytaayeet kumanaanyalil. 16 !Kāāmwoowook, ‑mēētāwāā-āmē saakweet ake subak nyēē wuu nyi ākoy bēsyēēt nyēē /kakiikeeree nyēē lēēl nyēē biirē nyi ām Kaab Yēyiin.” 17 Kunam terekyeet nyēē kimii *꞉tifaayiik. Kubirchi Yēyiin kōōnkōy ānkumwoochi lēbkēēyik kule, “Ōmōōsootē tifaayiichu. 18 !Kāāmwoowook, ‑māwāāyyēē subak tifaayiin ākoy bēsyēēt nyoo +mawaayyee ām Kaab Yēyiin.”
Kitoow ꞉Yēēsu saakweet nyēē lēēl
(Mataayo 26:26-39; Māārkō 14:22-25; 1 Kōōriintēēk 11:23-25)
19 Kunam nkinee mukaatiit ānkubirchi Yēyiin kōōnkōy. Kubetes ānkōōkoochinoot *lēbkēēyik kumwoochinē kule, “Bōōrnyuu ꞉nyi nyēē /kāākēēkōōn kubo akweek. O-am sōōsōōtēēnoo.” 20 Yu kāākwoomiis kubēk, kunam terekyeet nyēē kimii ꞉tifaayiik ānkumwooy kule, “*Kiirootyeet ꞉nyi nyēē lēēl kubununēē ꞉korotiikyuu chēē +/makiitaata kubo akweek.” Chuy. 24:6-8; Cherem. 31:31-34; Room. 11:27; 1Kōōr. 11:25; 2Kōōr. 3:6; Kala. 4:24; Ibu. 8:6
Kiboor ꞉Yēēsu chiito nyēē kimii wokuchoomtooy
(Mataayo 26:20-24; Māārkō 14:18-21; Yoowaana 13:21-30)
21 Kumwooy ꞉Yēēsu kule, “Ānkoo kēēmiitē kyoomiisyē ꞉tukul, miitē ꞉akeenke ām akweek wokuchoomtoo. 22 Makume *꞉Wēritaab Chii kuu wōloo kiikusatita ꞉Yēyiin, nteenee +/mākiing'woonchi chii nyoo kachaamta.” 23 Kuteebee keey ꞉rubiik yooto kule, “Ara ng'oo ām acheek ꞉nyēē mii wokuchoomtooy Yēēsu?” Tyēēn. 41:9; Yoowa. 13:2, 21-30
Ng'oo ꞉nyēē wōō?
(Mataayo 20:25-28; Māārkō 10:41-45)
24 Kutoow ꞉rubiik kumooyo wōōyinto. 25 Kumwoochi ꞉Yēēsu kule, “Bāytooyik chēē mii kōōrooni kumāchē kōōboorchi biiko alak kule icheek ꞉chēē bāytooyiisyē ānku icheek ꞉chēē inkētē kuyēētyēēchi biiko alak kusiir chuut. 26 Māmāchāktōōs oyey ꞉akweek kuu nyooto. Nteenee nyoo kāāntōōyiin ām akweek kuyib keey ng'wēny, nto nyoo māchē kuyēk kāāntōōyiin kumāchāktōōs kuyēētyēēchinē chuut. Luuka 9:46-48 Mat. 23:11 27 Ng'oo ꞉nyēē wōō ām chiito nyoo āmiisyē āk nyoo bāyiisyē? Chiito nyēē wōō ku nyoo āmiisyē, nteenee āboontē keey akweek āyēētyēēchook. Yoowa. 13:4-5, 12-17
28 Kwōōmuytoochi ꞉akweek tyēmuutēk chēē kōōkēēnyōōru. 29 Kuu yoo kiikukōōno ꞉Baaba kāāmuukēywēēk ābāytooyiisyē, +māākōōnook ꞉nkanii kāāmuukēywēēchoo. Luuka 12:32 30 +Mākiibuurtē keey ꞉tukul āk akweek ām Kaab Yēyiin kyoomiisyē ānkōōtiilchinē ng'aleek biiko tukul chēbo mooyēētaab *Isrāyēēl.” Mat. 19:28
Kiiboor ꞉Yēēsu kule makutuuch keey ꞉Bētērō
(Mataayo 26:31-35; Māārkō 14:27-31; Yoowaana 13:36-38)
31 Kumwoochi ꞉Yēēsu Bētērō kule, “Simōōni wē, Simōōni! /Kāākiikoochi Syeetaani kāāmuukēywēēk kutyemaak. Āyub 1:6-12; 2:1-6; Luuka 22:3 32 Nteenee kāāsoowuung' anii kumēēboot kaakaaseet. Yoo 'keeweekse ichōō wōlēē āmiitē, +mēētitiir rubiik chuut.” Mat. 16:18; Luuka 22:62; 24:34 33 Kumwoochi ꞉Bētērō Yēēsu kule, “Mokoryoontēēt, kaachamte keey ꞉anii. Yoo kābo rātiisyō, /keerateech tukwaay, nto yoo kābo meet, kēēbēku ꞉tukwaay.” 34 Kukētyi ꞉Yēēsu kule, “Bētērō, kāāmwoowuung', kutoombo kōōturkuuchē ꞉kirkōōnkiit kwēēmowuuni +meetuuch keey areet sōmōk.” Māārkō 14:30-31 Luuka 22:61
Ōchōb keey, mii ꞉wuuyinto kuchōōnii
35 Kumwoochi ꞉Yēēsu rubiikyii kule, “Yoo kyāāyooktook obeetaate āmā beesyaa nto ku lool nto kwēyōōn, ara kibotwook ꞉kiy ake tukul?” Kumwooy ꞉rubiik kule, “Māmii ꞉kiy nyēē kibotwēēch.” Luuka 9:3; 10:4 36 Kumwoochi ꞉Yēēsu kule, “Nteenee raat, yoo boonto ꞉chii beesaanikyii nto loolēēnyii, kunamaat. Nto nyoo mātinyē chōōkiit, kwaalta kābuutiinyii ankwaal nyeenyii. Mat. 10:34 37 Mākuyityiin ꞉siruutēchu bo Yēyiin kurubta keey āk anii ām yoo mwooyē kule, ‘/Kikeetasta kibng'ōōkisiis.’† Isa. 53:12 Kuu wōloo /kikeesirta kurubta keey āk anii, makuyeyakay kuu nyooto.” 38 Kumwooy ꞉rubiik kule, “Mokoryoontēēt, nto chu chōōkiinēk āyēēng'.” Kumwoochi ꞉Yēēsu kule, “Kutēēniit choo!”
Kiwokusaayee ꞉Yēēsu Ketesemaane
(Mataayo 26:36-46; Māārkō 14:32-42)
39 Nto mii yoo, kuchuwunee ꞉Yēēsu kōyooto kimii kwoomiisyēē āk rubiikyii ānkutākyi keey Lekemeetaab *Musēytuuniinēk kuu kwaak. Mat. 26:30; Luuka 21:37; Yoowa. 18:1-2 40 Kumii wōlooto, kumwoochi rubiikyii kule, “Māchāktōōs ōsooyē simōō-āsyi keey tyēmuutēk.”
41 Kung'eetee ꞉Yēēsu yēē kimii ꞉rubiikyii ankoonaata yēē lōō kisich. Kukutuny ankusaay kule, 42 “Baaba, yoo ichāmē, inēmtoowoo nyalili. Nteenee kuyeyakay kuu wōloo imāktooy, āmēēbērē kuu wōloo āmāktooy anii.” Mat. 6:10; Māārkō 10:38; Yoowa. 12:27-28 43 Yu keewaany ꞉Yēēsu kusaay kuu nyooto, kuchō *꞉malayikeet ānkōōtitiir. 44 Kisaay subak nyēē ng'waa miisin kut kooyot. Kikerkeyiitu ꞉kiyootichaa korotiik chēē /kakiitaata.* Kimāmiitē ꞉kērēywēēchu tukwaay siruutēk alak nteenee /kibokēētāsyinē lētuunoo.
45 Kung'eetee ꞉Yēēsu yooto kāsooyēē, ānkuwo yoo kimii ꞉rubiik. Nteenee kinyōōr rubiichoo kuruuytōōs kubo chaasikaab ng'uusng'uusyēēt. 46 Kumwoochi ꞉Yēēsu rubiichooto kule, “Tōōruuytōōsii? Ōng'ēētyē ankoosaay simōō-āsyi keey tyēmuutēk.” Luuka 5:16
/Kikeenam Yēēsu nteenee kitay /kēēsār
(Mataayo 26:47-56; Māārkō 14:43-50; Yoowaana 18:3-11)
47 Kutākumii ꞉Yēēsu kung'āloolē, kuyit ꞉Yuuta nyoo ki akeenke ām rubiikaab Yēēsu taman āk āyēēng', kuboontoonu keey biiko chēē chaang'. Kuwo yēē kimii ꞉Yēēsu kumāchē kutorooch. 48 Kumwoochi ꞉Yēēsu kule, “Yuuta! Imāchē man ing'ōmtē *Wēritaab Chii ām toroocheet?”
49 Yu kakas ꞉rubiik chuut kiyēē kimii wokuyēyāktōōs, kumwooy kule, “Mokoryoontēēt! Keeyebaayeb?” 50 /Kēēmwooyē kuu nyooto, kuchwēntooy ꞉akeenke yiititaab taay nyēbo motwooriintēētaab kibkōrōs nyēē wōō. 51 Nteenee kumwoochi ꞉Yēēsu rubiikyii kule, “Ōbāroochi kuyey!” Yooto, kunam yiititaab chiichoo ānkukētyi yooto.
52 Bichoo kikwoontooy keey Yuuta ku mbo kibkōrōs chēē wōōyēch, booyik ākoo biiko alak chēē wōōyēch ām chēē kiriibē *Kōōtaab Yēyiin. Kumwoochi ꞉Yēēsu bichooto kule, “Ntēē sookwaante chōōkiinēk āk syaariinek? Ōbērē āntōōchinē ꞉anii lukēēt nyēē māchē kuweech kōōrēēt? 53 Ntēē kwāāmiitē ꞉anii kwaak biiwuutaab Kōōtaab Yēyiin amoonamaa? Nteenee bēsyēēng'woong' ꞉nyi ra āk kāāmuukēywēēkaab mēēnānēēt.” Luuka 19:47; 22:3
Kituuch keey ꞉Bētērō
(Mataayo 26:57-58, 69-75; Māārkō 14:53-54, 66-72; Yoowaana 18:12-18, 25-27)
54 /Keenam Yēēsu yooto /ānkēēkwēryoot ākoy kaytaab *kibkōrōs nyēē wōō. Koonaamaat ꞉Bētērō Yēēsu ākoy biiwuutaab kayaa.
55 Kikiikoolaay ꞉riibiik maat kiyēng' ānkimii ꞉biiko kuywēē maata. Kiwokuyu ꞉nkinee Bētērō mayaata. 56 Nto bērē kukas ꞉chēēbto ake nyēē kiyēyiisyē kayaata Bētērō kukataal ꞉maata, kōōrōōtoot ānkulē, “Ntēē kiboontootē keey ꞉chiichi Yēēsu!” 57 Kutuuch keey ꞉Bētērō kule, “Chēē, ‑māānkētē chiichoo!”
58 Kukas ꞉chiito ake subak Bētērō ānkumwooy kule, “Inyiing' ꞉ake ām bichu.” Kumwooy ꞉Bētērō kule, “Lēyyē, ābēērē keey!”
59 Yu kakeeyta ꞉asiista akeenke, kumwooy subak ꞉chiito ake ām yooto kule, “Kubooyiit man, kiboontootē keey ꞉chiichi Yēēsu, kuuyu sālu Kalilaaya.” 60 Kutuuch keey ꞉Bētērō kule, “Kubooyiit man, ‑māānkētē kiyēē imiitē imwooyē.” Kōōturkuuchē ꞉kirkōōnkiit bakeenke. 61 Kuweech keey ꞉Yēēsu ānkōōrōōtoot Bētērō. Koosoot ꞉Bētērō yoo kāmwoochinē ꞉Yēēsu kule, “Kutoombo kōōturkuuchē ꞉kirkōōnkiit kwēēmowuuni +meetuuch keey areet sōmōk.” Māārkō 14:30; Luuka 22:34 62 Kuchuyta ꞉Bētērō saang' ānkuwokuriir nyēē kāng'woonchi miisin.
/Kikiintosuur Yēēsu /ānkēēbir
(Mataayo 26:67-68; Māārkō 14:65)
63 Kiintosuuroot Yēēsu ꞉biiko choo kimii kuriibootē ankoonyaliilaat. 64 Kiiyēēnē koonyek, ānkubirsēētē, sukutēēbootēē kule, “Mwoowu baa, ng'oo ꞉nyi kābiring'?” Luuka 7:16 65 Kiinchōchēē mbo subak ꞉bichooto Yēēsu ng'aleek alak chēē chaang'.
Kumii ꞉Yēēsu taayeetaab kōōkwēēt nyēē wōō nyēbo Yuutayeek
(Mataayo 26:59-66; Māārkō 14:55-64; Yoowaana 18:19-24)
66 Yu yyēēchē ꞉kōōrēēt, kikiikōōruruuch keey ꞉kōōkwēēt nyēē wōō nyēbo Yuutayeek: Booyik, mbo kibkōrōs chēē wōōyēch āk kāānēētikaab kiruutēk. /Kikēēkwēryoot Yēēsu ākoy kōōk.
67 Kumii kōōk, /keeteebee kule, “Inyiing' man *꞉Kāārārookiintēēt?” Nteenee kukētyi ꞉Yēēsu kule, “Ānkoo kāāmwoowook, mēēbērē +moochamte, Māārkō 8:29; Luuka 9:20; Yoowa. 4:25; Yēyuut. 5:42 68 nto subak, yoo kaateebeenaak ꞉nkanii ng'ālyoo, mēēbērē +mōōkētu. 69 Nteenee kung'eetee raat kuwo taay, +māwāābuurunēē ꞉anii, *Wēritaab Chii, āwutaab taay nyēbo Yēyiin kēēbāytooyiisyē ꞉tukwaay.” Māārkō 12:36 70 Kuteebee ꞉bichoo tukul kule, “Imāchē imwaay kule inyiing' Lakwataab Yēyiin?” Kukētyi kule, “Wuu nyooto.” Mat. 14:33; Luuka 1:32, 35
71 Yu kāmwooy ꞉Yēēsu kuu nyooto, kōōruumchi ꞉bichoo kule, “Nee ake ꞉nyēē /tākēēmwoowēēch kurubta keey āk chiichi, ntēē kaakeekas kuchāmchiintōōs nkit.”
22:1 Chuy. 12:15-20
22:2 Māārkō 11:18; Luuka 19:47-48
22:3 Luuka 4:13; 10:18; 22:31, 53; Yoowa. 12:4
22:7 Chuy. 12:6
22:14 Luuka 6:13
22:20 Chuy. 24:6-8; Cherem. 31:31-34; Room. 11:27; 1Kōōr. 11:25; 2Kōōr. 3:6; Kala. 4:24; Ibu. 8:6
22:23 Tyēēn. 41:9; Yoowa. 13:2, 21-30
22:26 Luuka 9:46-48
22:26 Mat. 23:11
22:27 Yoowa. 13:4-5, 12-17
22:29 Luuka 12:32
22:30 Mat. 19:28
22:31 Āyub 1:6-12; 2:1-6; Luuka 22:3
22:32 Mat. 16:18; Luuka 22:62; 24:34
22:34 Māārkō 14:30-31
22:34 Luuka 22:61
22:35 Luuka 9:3; 10:4
22:36 Mat. 10:34
†22:37 Isa. 53:12
22:39 Mat. 26:30; Luuka 21:37; Yoowa. 18:1-2
22:42 Mat. 6:10; Māārkō 10:38; Yoowa. 12:27-28
*22:44 Kimāmiitē ꞉kērēywēēchu tukwaay siruutēk alak nteenee /kibokēētāsyinē lētuunoo.
22:46 Luuka 5:16
22:53 Luuka 19:47; 22:3
22:61 Māārkō 14:30; Luuka 22:34
22:64 Luuka 7:16
22:67 Māārkō 8:29; Luuka 9:20; Yoowa. 4:25; Yēyuut. 5:42
22:69 Māārkō 12:36
22:70 Mat. 14:33; Luuka 1:32, 35